20 LAT WSPÓŁPRACY DZIERŻONIÓW – BISCHOFSHEIM
Pod koniec lat osiemdziesiątych z inicjatywy burmistrza i rady miasta Bischofsheim w Hesji rozpoczęły się rozmowy na temat nawiązania stosunków partnerskich pomiędzy Dzierżoniowem i Gminą Bischofsheim. Od początku napotkano na trudności, ponieważ w sprawach zawarcia umów międzynarodowych musiały u nas decydować władze w Warszawie. Nad każdym punktem umowy odbywała się długa dyskusja, np. radni w Bischofsheim z ramienia partii CDU domagali się, aby obok polskich nazw miejscowości i regionu figurowały również byłe nazwy niemieckie.
Po dwóch latach intensywnych rozmów i dyskusji podpisano w dniu 31 marca 1990 umowę o współpracy Dzierżoniowa i Bischofsheim w Polsce i 6 października 1990 w Niemczech. Uroczystości te odbyły się w obecności władz samorządowych i wielu mieszkańców obu miejscowości. Podpisy złożyli pod układem naczelnik miasta Dzierżoniowa Lucjan Węgiel i burmistrz Bischofsheim Bertold Döß, który między innymi powiedział: "Chcemy zbudować przyszłość żyjąc w pokoju obok siebie i dla siebie, a oba leżące w środku Europy kraje staną się mostem między Zachodem i Wschodem".
Pieśń J.W.Goethego o przyjaźni w wykonaniu połączonych chórów i występy artystyczne uświetniły uroczystości.
W naszych zaprzyjaźnionych miastach traktowano zawarte porozumienie o współpracy jako początek nowej jakości stosunków polsko-niemieckich, jako dowód zbliżenia i pojednania. Ówczesny starosta powiatu Groß-Gerau Willi Blodt powiedział "Zawarty układ jest pierwszy w powiecie i zawarty z pierwszym miastem Europy Wschodniej. Nie było sensu burzenie muru w Berlinie i stawianie go teraz na Odrze i Nysie".
Podpisana umowa zakładała współpracę na wielu płaszczyznach: kulturalnej, turystycznej, sportowej, obejmując wymianę młodzieży, ochronę środowiska, oświatę, urbanistykę, budownictwo miejskie, ochronę zabytków i gospodarkę komunalną.
Należało przezwyciężyć wiele stereotypów i przekonać mieszkańców do siebie.
Np. na spotkaniu z niemiecka młodzieżą licealną w roku 1989 na pytanie, co wiedzą o Polsce i jak ją postrzegają, padały odpowiedzi: kraj komunistyczny, polnische Wirtschaft - stawiająca nasz kraj i gospodarkę w bardzo złym świetle, kradzieże i rozboje na porządku dziennym, wielkie ubóstwo ludzi.
Wzajemne odwiedziny w rodzinach, spotkania młodzieży polskiej i niemieckiej, wspólne obozy i wycieczki, wspólne projekty np. 3 lata z rzędu organizowaliśmy pobyt w Krzyżowej łącząc pracę z wypoczynkiem - przyczyniły się do zmiany wizerunku naszego kraju.
W ciągu zaledwie kilku lat istnienia partnerstwa miast rozwinęły się różne formy przyjaźni:
- wiele rodzin w obydwu miastach nawiązały osobiste przyjaźnie,
- następuje wymiana młodzieży zaprzyjaźnionych szkół,
- w dziedzinie kultury następuje wymiana amatorskich zespołów muzycznych, artystycznych, tanecznych i teatralnych,
- na Dni Dzierżoniowa przyjeżdżają zespoły artystyczne z Bischofsheim, nasi amatorzy prezentują się podczas uroczystości w Niemczech - przykład szkoły muzycznej z Dzierżoniowa i chóru Germania, czy Handharmonika Spielring z Bischofsheim,
- Wymiana pomiędzy klubami sportowymi obu miast, wspólny obóz treningowy, turnieje piłki nożnej, również mecz polityków,
- Współpraca klubów kolarskich, wspólne wyjazdy do różnych krajów Europy,
- Nawiązane zostały kontakty ze strażami pożarnymi Bischofsheim i Dzierżoniowa, strażacy uczestniczyli we wspólnych ćwiczenia i uroczystościach np. poświęcenie sztandaru,
- Wymiana pomiędzy bibliotekami obydwu miast partnerskich, organizowanie konkursów wiedzy o historii i dniu dzisiejszym miasta partnerskiego, wystaw rysunków itp.
- Współpraca pomiędzy harcerzami ( wspólne porządkowanie cmentarza ewangelickiego w 1994 roku w Dzierżoniowie),
- Przyjazne kontakty pomiędzy parafią katolicką w Bischofsheim i parafią św. Jerzego, wspólne nabożeństwa ekumeniczne z parafią ewangelicką, koncerty chórów,
- Organizowanie przez Ośrodek Kultury staropolskich wieczerzy wigilijnych z opłatkiem dla gości z Niemiec, przedstawienie nieznanych im jasełek i widowisk mikołajkowych,
- Poznanie kultury i tradycji narodowych na wieczerzach w polskich i niemieckich rodzinach,
- Odwiedziny mieszkańców Bischofsheim w Domu Dziecka w Dzierżoniowie, coroczne obdarowanie dzieci odzieżą, zabawkami i słodyczami, praca na rzecz dzieci,
- W czasie wakacji dzieci z domu dziecka były zaproszone do rodzin niemieckich,
- Państwo Möllerowie organizują od dziesięciu lat tzw. Święto Piramidy. W pierwszą niedzielę adwentu zbierając datki dla domu dziecka, za które kupują każdemu dziecku obuwie letnie i zimowe,
- Dla poszkodowanych podczas powodzi w Dzierżoniowie w 1997 roku mieszkańcy Bischofsheim zorganizowali pomoc pieniężną, przekazując nam ok. 13.000 DM
- Obecnie wybrany na starostę Groß-Gerau mieszkaniec Bischofsheim Thomas Will, wielki amator kolarstwa, zajął się mieszkańcem Dzierżoniowa, który podczas nieszczęśliwego wypadku stracił obydwie kończyny górne i postarał się o protezy dla niego.
Od chwili nawiązania stosunków partnerskich interesują się naszymi działaniami media. Powstało wiele artykułów prasowych, które są kopalnią wiedzy o latach trwania współpracy. W bibliotece miejskiej została założona kronika, która od samego początku rejestruje i dokumentuje przy pomocy zdjęć, artykułów i wypowiedzi wszelkie dokonania i osiągnięcia w zakresie współpracy .
Np.tylko z okazji 5 lecia współpracy miast dokonano następujących wpisów:
- Wspólną przyszłość wypracują Bischofsheim i Dzierżoniów - B. Döß, burmistrz
- Pragniemy nadal wspólnie budować domy przyjaźni - Hugo Berg, przewodniczący Rady Miasta Bischofsheim,
- Europa rozwija się małymi kroczkami, kilka możemy przebyć wspólnie -Thomas Will (przewodniczący SPD),
- Gratuluję pomysłu "kroniki współpracy", z dużą radością i sentymentem wracam do wydarzeń, w których brałem udział. Kronika to kawał historii - Leszek Tymcio, burmistrz Dzierżoniowa,
- Pięcioletnie partnerstwo to budowa podstaw tworzenia jednej Europy – Wanda Ostrowska, sekretarz miasta Dzierżoniowa,
- Mam satysfakcję, że wszystkie założenia współpracy pomiędzy Dzierżoniowem a Bischofsheim są realizowane. Szczególnie cieszy mnie wymiana młodzieży, zbliżenie rodzin naszych miast, wzajemne poznawanie kultury obu narodów i współdziałanie w dziedzinie gospodarczej - spełniły się moje wyobrażenia, jakie miałem podpisując tę umowę - Lucjan Węgiel.
Do powołania Towarzystwa Miast Partnerskich Dzierżoniowa, grupa założycielska złożona z mieszkańców naszego miasta, została zainspirowana przez wcześniej powstałe w Bischofsheim stowarzyszenie. W 2003 r. po uzyskaniu osobowości prawnej, wyborze prezesa i zarządu, Towarzystwo Miast Partnerskich określiło cele swojego działania. Upowszechnienie idei przyjaźni miedzy narodami oraz współpraca i wymiana doświadczeń z europejskimi miastami partnerskimi Dzierżoniowa, prowadzenie działalności edukacyjnej, gromadzenie i upowszechnianie informacji o miastach partnerskich to podstawowe zadania naszego stowarzyszenia.
TMPDz liczy 85 członków, ma własne konto, utrzymuje się ze składek członkowskich, co roku przystępuje do konkursu organizowanego przez burmistrza miasta. W 2005 r. otrzymaliśmy wsparcie z Unii Europejskiej na organizację jubileuszu 15-lecia współpracy Dzierżoniowa z Bischofsheim. Od 2006 r. posiadamy status organizacji pożytku publicznego.
Wspólnie z Urzędem Miasta Towarzystwo co roku organizuje spotkania, wyjazdy członków do miast partnerskich, współorganizuje uroczystości jubileuszowe, prowadzi wymianę korespondencji, pomaga w nawiązywaniu prywatnych kontaktów między mieszkańcami miast partnerskich. Towarzystwo współpracuje aktywnie z instytucjami kultury i szkołami. Wspólnie z Miejsko-Powiatową Biblioteką Publiczną w Dzierżoniowie organizujemy konkursy wiedzy, fotografii, wystawy prac plastycznych dzieci, mające na celu promocję naszego miasta w bliźniaczych miastach. Dzierżoniowski Ośrodek Kultury z okazji jubileuszu współpracy miast przygotowuje programy kulturalne i artystyczne dla mieszkańców miast partnerskich.
Towarzystwo Miast Partnerskich Dzierżoniowa dokumentuje swoją działalność, a także miast partnerskich na płaszczyźnie wspólnie realizowanych przedsięwzięć prowadząc kroniki współpracy.
Miastami partnerskimi Dzierżoniowa są : Bischofsheim (Niemcy), Lanškroun (Czechy), Crewe and Nantwich (Anglia), Kluczbork i Serock (Polska). Z racji najdłuższego stażu współpracy z Bischofsheim związki z mieszkańcami tego miasta są najbardziej ożywione. Co roku zorganizowane są spotkania integracyjne podczas których grupy członków bratnich stowarzyszeń przyjeżdżają do partnerskiego miasta i wspólnie spędzają czas uczestnicząc w imprezach kulturalnych, spotkaniach i wycieczkach turystyczno – krajoznawczych. Szczególnie uroczyście są obchodzone jubileusze współpracy miast. Podczas pobytu goście mieszkają w domach mieszkańców goszczących. W 2005 r. podczas jubileuszu 15-lecia miast partnerskich Dzierżoniowa i Bischofsheim, do Dzierżoniowa przyjechało 40 osób z miast partnerskich. Gospodarze czyli władze samorządowe i członkowie TMPDz w programie przewidzieli szereg atrakcyjnych imprez w celu zapoznania uczestników spotkania z wielonarodową historią Dolnego Śląska i Dzierżoniowa i podkreślenia wpływu różnych kultur na rozwój tego pięknego regionu. Poza pobytem w Dzierżoniowie zorganizowano zwiedzanie i poznawanie zabytków architektury Wrocławia, Świdnicy i Krzyżowej. Organizatorom zależało na pokazaniu uczestnikom bogactwa kultury Dolnego Śląska, przenikania się kultur i dorobku trzech narodów – polskiego, niemieckiego i czeskiego.
Goście razem z gospodarzami uczestniczyli również w organizowanych w tym czasie w Dzierżoniowie Dniach Kultury Niemiecko – Polskiej. Wysłuchali wykładów, koncertów zespołów muzycznych z Bischofsheim i Dzierżoniowa, obejrzeli spektakl teatralny ,,Tkacze” Gerharda Hauptmana i wzięli udział w przeglądzie filmowym ,,Niemieckie kino niezależne”.
Podczas pobytu w Krzyżowej zwiedzono wystawę dokumentującą historię ruchu oporu, wysłuchano wykładu ,,Pojednanie dla pokoju” poznając znaczenie ruchu oporu w III Rzeszy na przykładzie ,,Kręgu Krzyżowa.”
Wzajemnemu poznaniu, tolerancji służą też organizowane msze ekumeniczne, w których uczestniczą mieszkańcy miast partnerskich podczas wzajemnych odwiedzin.
Poznawanie historii obu krajów, tragicznych zaszłości II wojny światowej, odbyło się też podczas pobytu w muzeum w Auschwitz – Birkenau. W ubiegłym roku wspólnie z przyjaciółmi
z Bischofsheim 14 VI zatrzymaliśmy się w Oświęcimiu. Tego dnia odbywała się tam modlitwa ekumeniczna, a następnie składanie wieńców pod ścianą śmierci. Delegacje z różnych państw Europy złożyły przywiezione kamienie z napisem miejscowości z której przyjechali. Nasi goście niemieccy z własnej inicjatywy złożyli kamień pochodzący z drogi prowadzącej do bóżnicy w Bischofsheim. Z tych kamieni powstanie kopiec ku pamięci potomnych.
Poznawaniu, wyzbywaniu się uprzedzeń i stereotypów służą organizowane przez oba stowarzyszenia wyjazdy na wycieczki integracyjne. We wrześniu 2008r. członkowie towarzystw partnerskich spędzili z sobą trzy dni zwiedzając z przewodnikiem najważniejsze zabytki Drezna i okolic a w czerwcu 2009r zaprosiliśmy mieszkańców Bischofsheim do wspólnego z nami pobytu w Krakowie ,Wieliczce, Pszczynie. Grupa uczestników była dość liczna, po 30 osób z każdego miasta. Zabytki Krakowa z Wawelem, Kościołem Mariackim, Starówką i dzielnicą Kazimierz zwiedzaliśmy z przewodnikami polskim i niemieckim. W następnym dniu odbył się spływ Dunajcem ,koncert góralskiego zespołu. Następnie zwiedzanie kopalni soli w Wieliczce i w niedzielę udział w uroczystościach upamiętniających rocznicowe wydarzenia w obozie oświęcimskim. Podkreślić należy ,że byliśmy uczestnikami tej podniosłej uroczystości z inicjatywy naszych partnerów z Bischofsheim.
Przed nami obchody 20 – lecia partnerskiej współpracy Dzierżoniowa i Bischofsheim. Z tej okazji odbędą się w maju br. w obu miastach spotkania mieszkańców, którzy będą kolejno gośćmi a później gospodarzami uroczystości, które zapowiadają się wyjątkowo atrakcyjnie. Poza zwiedzaniem, tym razem Szklarskiej Poręby, muzeum G. Hauptmana, Chełmska i dojścia do źródła Łaby w Karkonoszach przez gości z Bischofsheim i Crewe and Nantwich, główne uroczystości odbędą się w Dzierżoniowie. Podczas uroczystej sesji Rady Miejskiej dla upamiętnienia 20-lecia wspólnych działań zostanie podjęta uchwała o nadaniu nazwy jednemu z rond drogowych – Rondo Niemieckie.
Niemniej ciekawie zapowiadają się obchody jubileuszu w Bischofsheim podczas których nasi partnerzy zaproponowali członkom TMPDz wizytę w parlamencie w Strasburgu.
Należy podkreślić, że efektem spotkań, wspólnych wyjazdów, udziałów w imprezach kulturalnych i turystyczno – sportowych jest wiele zawartych przyjaźni, prywatnych odwiedzin, ożywiona korespondencja a także podejmowanie nauki języka partnera.
Z Lanškroun miastem, z którym umowę o współpracy podpisano przed przeszło 10-laty, ze względu na stosunkowo niedużą odległość dzieląca nasze miasta (140km), kontakty są częste. Co roku w maju grupa kolarzy - amatorów z tego miasta bierze udział w TRAKCIE – imprezie turystyczno – sportowej organizowanej przez Urząd Miasta od sześciu lat. Przedstawiciele Lanškroun uczestniczą też w Dniach Dzierżoniowa (maj), ,,Miodobraniu” (sierpień), Prezentacjach (wrzesień). Tradycją stało się zapraszanie członków TMPDz przez władze samorządowe Lanškroun do udziału w Lanškrounskiej Kopie – imprezie kulturalno – turystycznej organizowanej w każdym roku we wrześniu.
Od pięciu lat miastem partnerskim Dzierżoniowa jest Crewe and Nantwich, które wcześniej zostało miastem bliźniaczym Bischofsheim. Trójstronne kontakty, odwiedziny podczas jubileuszy miast – chór męski z tego angielskiego miasta koncertował w Dzierżoniowie i Świdnicy podczas obchodów 750- lecia lokacji Dzierżoniowa. Członkowie TMPDz dwukrotnie byli w Crewe and Nantwich goszczeni przez CANTĘ – stowarzyszenie partnerskie w tym mieście.
Kontakty z pozostałymi polskimi miastami, w których jeszcze nie działają partnerskie stowarzyszenia zostały już zainicjowane, chociażby przez zaproszenie mieszkańców Kluczborka i Serocka do udziału w konkursie wiedzy o Dzierżoniowie zorganizowanym przez TMPDz i bibliotekę miejską.
Współpraca miast partnerskich w zjednoczonej Europie ma ogromny wpływ na rozwój lokalnych społeczności. Wymiana informacji i doświadczeń pomiędzy gminami, szkołami, organizacjami pozarządowymi, klubami sportowymi i innymi organizacjami sprzyja uczeniu się dobrych praktyk i nawiązywaniu przyjacielskich kontaktów.
Henryk Siodlaczek